Hiểu về báo cáo lợi nhuận và lỗ: Hướng dẫn dành cho nhà đầu tư mới

Lợi nhuận và lỗ là tài liệu tài chính quan trọng nhất để đánh giá sức khỏe tài chính của công ty. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn nhầm lẫn về thực chất của nó là gì và làm thế nào để đọc đúng nó.

งบกำไรขาดทุน (P&L) là gì?

Báo cáo lợi nhuận và lỗ hoặc còn gọi trong tiếng Anh là Profit and Loss Statement (P&L) là báo cáo tài chính thể hiện kết quả hoạt động của công ty trong một khoảng thời gian nhất định, tóm tắt số tiền công ty thu vào, chi ra và lợi nhuận hoặc lỗ còn lại cuối kỳ.

Tầm quan trọng của báo cáo này nằm ở chỗ nó cho chúng ta biết 3 điều chính:

• Công ty này có sinh lợi không
• Lợi nhuận đó đến từ đâu
• Có khoản chi phí nào cần lưu ý không

Công thức cơ bản: đơn giản và rõ ràng

Công thức để tính báo cáo lợi nhuận và lỗ rất đơn giản:

Doanh thu tổng - Chi phí tổng = Lợi nhuận (hoặc lỗ)

Nếu doanh thu lớn hơn chi phí = lợi nhuận Nếu chi phí lớn hơn doanh thu = lỗ

Các thành phần chính của báo cáo lợi nhuận và lỗ

Doanh thu (Revenue)

Doanh thu từ bán hàng và dịch vụ là nguồn thu duy nhất của công ty, đến từ việc bán hàng hóa hoặc dịch vụ cho khách hàng.

Doanh thu khác là tiền mà công ty nhận từ các nguồn không phải hoạt động chính, như lãi suất từ gửi ngân hàng hoặc thu nhập từ cho thuê.

Chi phí và khoản chi

Chi phí bán hàng gồm nguyên vật liệu, nhân công và mọi thứ liên quan đến sản xuất sản phẩm.

Chi phí bán hàng đề cập đến chi phí quảng cáo, marketing, vận chuyển, hoa hồng.

Chi phí quản lý gồm tiền lương nhân viên, tiền thuê văn phòng, chi phí đào tạo.

Cách đọc báo cáo lợi nhuận và lỗ đúng cách

Bước 1: Kiểm tra kỳ báo cáo

Trước tiên, xem báo cáo này đề cập đến khoảng thời gian nào (tháng, quý hay năm) vì nó cho biết phạm vi dữ liệu bao gồm.

Bước 2: Lợi nhuận hay lỗ?

Xem số cuối cùng của báo cáo. Nếu là số dương = công ty có lợi nhuận, nếu là số âm = công ty lỗ.

Bước 3: Phân tích nguồn doanh thu

Chú ý xem phần lớn doanh thu đến từ đâu, vì điều này cho biết hoạt động chính của công ty có mạnh không.

Bước 4: Nghiên cứu các khoản chi phí

Xem các khoản chi phí chủ yếu đi đâu, có quản lý chi phí hiệu quả không.

Sự khác biệt giữa các mức lợi nhuận

Lợi nhuận gộp (Gross Profit) = Doanh thu - Giá vốn hàng bán Cho biết công ty có thể định giá sản phẩm cao hơn chi phí bao nhiêu.

Lợi nhuận hoạt động (Operating Profit/EBIT) = Lợi nhuận gộp - Chi phí hoạt động chung Cho thấy hiệu quả hoạt động thực sự của doanh nghiệp.

Lợi nhuận ròng (Net Profit) = Tổng doanh thu - Tổng chi phí Là số tiền công ty còn lại sau khi trừ hết chi phí và thuế.

Các dạng báo cáo lợi nhuận và lỗ

Dạng báo cáo (Report Form)

Ghi theo thứ tự từ doanh thu đến lợi nhuận ròng, thể hiện tổng các khoản trong từng mục, dễ đọc và dễ hiểu tổng thể.

Dạng tài khoản (Account Form)

Ghi theo dạng T-accounts, thể hiện chi phí bên trái, doanh thu bên phải, rõ ràng và chính thức hơn.

Tại sao nhà đầu tư cần quan tâm đến báo cáo lợi nhuận và lỗ?

Đánh giá hiệu quả tài chính - Giúp bạn thấy công ty hoạt động có sinh lợi tốt không.

Dự đoán tương lai - Dựa trên xu hướng lợi nhuận trong vài năm, bạn có thể dự đoán công ty sẽ phát triển như thế nào.

Phân tích tình hình tài chính sâu sắc - Dữ liệu này là nền tảng cho quyết định đầu tư, vay vốn và lập kế hoạch kinh doanh.

Quản lý chiến lược - Khi biết khoản nào chi phí cao, công ty có thể điều chỉnh và tăng lợi nhuận.

Những điều cần ghi nhớ

Việc đọc báo cáo lợi nhuận và lỗ là kỹ năng cơ bản của mọi nhà đầu tư. Tuy nhiên, quyết định đầu tư không nên dựa vào báo cáo P&L một mình. Bạn cần xem xét các yếu tố khác như đặc điểm ngành nghề, chất lượng đội ngũ quản lý, tiềm năng tăng trưởng dài hạn và môi trường cạnh tranh trong ngành.

Kết hợp dữ liệu từ báo cáo lợi nhuận và lỗ với các tài liệu tài chính khác sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện hơn và giúp bạn ra quyết định đầu tư sáng suốt hơn.